Bilançonun düzeltilmesi, vergi matrahı ve şirket yönetimi açısından dikkat edilmesi gerekenler
Enflasyon düzeltmesi, yüksek enflasyon dönemlerinde finansal tabloların gerçeğe daha yakın değerlerle raporlanabilmesi için Vergi Usul Kanunu çerçevesinde uygulanan teknik bir işlemdir. 2023’ten itibaren tekrar gündeme gelen enflasyon muhasebesinde, 2025 yılı için geçici vergi dönemlerine ilişkin ayrı düzenlemeler yapılmıştır.
Uyarı: Enflasyon düzeltmesi ile ilgili hükümler tebliğ ve sirkülerlerle sık sık güncellenmektedir. Buradaki bilgiler genel niteliktedir; şirketinizin durumu için mutlaka özel değerlendirme yapılmalıdır.
1. Hangi Şirketler Enflasyon Düzeltmesi Yapmak Zorunda?
VUK mükerrer 298. maddeye göre;
İşletmenin bilanço esasına göre defter tutması,
Yurt içi fiyat endeksindeki artışın, belirli dönemlerde kanunda öngörülen oranları aşması
gibi şartlar sağlandığında, enflasyon düzeltmesi zorunlu hâle gelir. Buna karşılık;
İşletme hesabı esasına göre defter tutanlar,
Bazı serbest meslek erbapları,
İstisnai durumdaki bazı mükellefler
için uygulama kapsamı dışında kalınabilmektedir.
2. Geçici Vergi Dönemlerinde Enflasyon Düzeltmesi
Hazine ve Maliye Bakanlığı, her bir geçici vergi dönemi için enflasyon düzeltmesi yapılıp yapılmayacağını ayrıca belirlemektedir. 2025 yılı için de;
Hangi geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapılacağı,
Düzeltme yapılmayacaksa hangi dönemlerin kapsam dışında bırakıldığı,
Kuyumculuk gibi bazı sektörler için farklı uygulamalar olup olmadığı
yayınlanan tebliğ ve sirkülerde detaylı olarak açıklanmaktadır.
3. Bilançoya ve Vergi Matrahına Etkileri
Bilançoya Etkiler
Stoklar, maddi duran varlıklar, iştirakler ve özkaynak kalemleri enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.
Düzeltme neticesinde ortaya çıkan farklar, “Enflasyon Düzeltmesi Farkları” hesabında izlenir.
Özkaynak kalemlerinin düzeltilmesi, geçmiş yıl kâr/zarar yapısını önemli ölçüde değiştirebilir.
Vergi Matrahına Etkiler
Enflasyon fark hesaplarının bir bölümü vergi matrahına dâhil, bir bölümü ise dışında tutulur.
Bu nedenle, düzeltme kayıtlarının geçici vergi ve yıllık beyannamelerle uyumu kritik önem taşır.
Geçmiş dönem zararlarının taşınması ve dağıtılabilir kârın tespiti, enflasyon düzeltmesi sonrasında mutlaka yeniden analiz edilmelidir.
4. Uygulamada Sık Yapılan Hatalar
Sadece bilanço kalemlerine bakıp, gelir tablosu ve nazım hesapları dikkate almamak,
Teknik hesaplamaları otomatik programlara bırakıp muhasebe mantığını kontrol etmemek,
Geçici vergi dönemlerinde ve yıl sonu uygulamalarında farklı kuralların olduğunu göz ardı etmek,
Kar dağıtımı, sermaye artırımı ve tasfiye gibi işlemleri, enflasyon düzeltmesinin etkisini analiz etmeden yapmak.
5. Şirketler İçin Öneriler
Enflasyon düzeltmesini, sadece “vergi yükümlülüğü” olarak değil; şirket performansını doğru okumak için de bir araç olarak görün.
Kritik kararlar (kâr dağıtımı, sermaye artışı, birleşme, bölünme vb.) öncesinde mutlaka enflasyon düzeltilmiş finansal tabloları baz alın.
Yazılım çözümlerini kullanırken, sonuçları muhasebe ilkeleri açısından mutlaka profesyonel gözle kontrol ettirin.
Şirketiniz için enflasyon düzeltmesi sürecini planlamak, kayıtlarınızı gözden geçirmek ve vergi risklerini minimize etmek için profesyonel destek almak isterseniz, bizimle iletişime geçebilirsiniz.